Merk op, het afsprakenstelsel DSGO is nog in ontwikkeling. Zie de Aanpak ontwikkeling afsprakenstelsel voor meer informatie. Voor vragen of opmerkingen neem contact op met afsprakenstelseldsgo@digigo.nu
Wat is het Digitaal Stelsel Gebouwde Omgeving
Het Digitaal Stelsel Gebouwde Omgeving (DSGO) faciliteert een netwerk van datadiensten om in de gebouwde omgeving data te delen en/of te bewerken in een federatief ecosysteem o.b.v. afspraken en voorzieningen.
Het afsprakenstelsel DSGO biedt afspraken om op gestandaardiseerde wijze datadiensten te implementeren.
Voorzieningen bieden ondersteunende faciliteiten die nodig zijn voor het functioneren van het DSGO.
Merk op, het DSGO heeft als doel het faciliteren van datadelen in de gehele gebouwde omgeving. In de gebouwde omgeving zal een grote variëteit aan gevallen ontstaan waar gevens of informatie worden uitgewisseld. Het is het doel van het DSGO om alle mogelijke data-uitwisseling te ondersteunen. Daarmee wordt de term ‘data’ als overkoepelende term gebruikt voor onder andere ruwe gegevens, informatie en documenten.
Wat is een federatief ecosysteem voor datadelen?
Een federatief ecosysteem voor datadelen stelt deelnemende partijen en gebruikers in staat om data vanuit de bron beschikbaar te stellen aan andere partijen middels datadiensten. Het federatief ecosysteem vormt samen met gemeenschappelijke voorzieningen een netwerk waarbinnen ketenpartners in staat zijn om (met de juiste autorisatie) data te delen. Hiermee krijgen ketenpartners verantwoord actueel inzicht in data. Deelnemers aan het federatief ecosysteem hebben inspraak in de governance, georganiseerd via de Beheerorganisatie van het DSGO.
Op de website van digiGO, zijn verschillende praktische voorbeelden van use cases die mogelijk zijn met het (toekomstige) DSGO.
Een federatief ecosysteem voor datadelen kent een aantal belangrijke aspecten:
Juiste partijen krijgen toegang tot relevante data: Datadelen wordt mogelijk met directe relaties, maar ook met relaties van relaties (met de juiste toestemming) waardoor ook over ketens heen data gedeeld wordt.
Degene die rechten heeft over data blijft in controle: Er ontstaat vertrouwen tussen partijen omdat degene die rechten heeft over de data in controle blijft onder welke voorwaarden wie wat met de data mag doen. Daarmee kan data niet zonder toestemming verder worden gedeeld.
Geen onnodige data replicatie: Doordat verschillende partijen toegang krijgen tot (delen van) dezelfde dataset vanuit de bron, hebben partijen de garantie dat ze het over dezelfde data hebben en niet werken met kopieën met versie verschillen ertussen.
Inspraak in de governance van het ecosysteem: Wanneer een partij aan alle eisen voldoet en kiest om deel te nemen aan het DSGO, krijgt de partij inspraak in het beheer en de doorontwikkeling van het federatief ecosysteem.
Wat is een afsprakenstelsel?
Het afsprakenstelsel DSGO vormt het fundament voor een digitaal federatief ecosysteem in de gebouwde omgeving. Door de gemeenschappelijke afspraken ontstaat een gelijk speelveld waarin gebruikers van het DSGO veilig, vertrouwd en geautoriseerd data kunnen delen in een federatief ecosysteem.
Bron: Logius - Wat is een Afsprakenstelsel?
Afsprakenstelsels, of kortweg ‘stelsels’, zijn nauwe samenwerkingsvormen van verschillende partijen uit het bedrijfsleven, de overheid en de wetenschap, die producten of diensten leveren, op basis van vastgelegde eisen. Bijvoorbeeld aan een identiteitssysteem of een online betaalsysteem. In het Engels wordt een afsprakenstelsel Trust Framework genoemd.
Op basis van deze definitie is het afsprakenstelsel DSGO gedefinieerd als: “een set afspraken tussen deelnemers aan het DSGO en is daarmee het fundament voor harmonisatie en vertrouwen om een federatief ecosysteem voor data delen te realiseren.”
Wat zijn voorzieningen?
Voorzieningen zijn ondersteunende faciliteiten die nodig zijn voor het functioneren van het DSGO. Voorzieningen zijn voor gemeenschappelijk gebruik, en ondersteunen partijen bij het uitvoeren van datadiensten en in de voorbereiding daarop.
De minimale vereisten aan alle voorzieningen worden gedefinieerd gedurende de ontwikkeling van het DSGO. Alle voorzieningen staan onder toezicht van de Beheerorganisatie DSGO. Het DSGO kent twee soorten voorzieningen:
Stelselvoorzieningen: Voorzieningen die door de Beheerorganisatie DSGO worden geleverd en beheerd. De minimale vereisten aan de stelselsvoorzieningen zijn gedefinieerd zodat deze ontwikkeld kunnen worden.
Marktvoorzieningen: voorzieningen die door partijen in de gebouwde omgeving worden geleverd en beheerd. De minimale vereisten aan de marktvoorzieningen staan gedefinieerd in het afsprakenstelsel, zodat marktpartijen deze kunnen ontwikkelen.
Op dit moment worden de volgende voorzieningen voorzien als onderdeel van het DSGO, zie het figuur hieronder.
Stelselvoorzieningen
Developer portal: Een online interface waar ontwikkelaars documentatie tools en middelen kunnen vinden om effectief gebruik te maken van de DSGO specificaties, waardoor ze snel en goed softwaretoepassingen kunnen bouwen en integreren
Conformiteitstest-tool: een software hulpmiddel dat is ontworpen om de Beheerorganisatie DSGO te laten verifiëren of de implementatie van een API voldoet aan het afsprakenstelsel
Stelselcatalogus: een overzicht van deelnemers en datadiensten in het DSGO om andere partijen de benodigde informatie te bieden voor het vinden en uitvoeren van datadiensten.
Marktvoorzieningen
Authenticatiediensten, autorisatieregisters en datadienstbrokers: Optionele diensten voor gemeenschappelijk gebruik in het DSGO. Marktvoorzieningen worden gebruikt als partijen een deel van hun DSGO functionaliteit willen uitbesteden, waardoor de implementatielast voor deze partijen kleiner wordt en daarmee het netwerk schaalbaar. Wanneer het gebruik van marktvoorzieningen in een datadienst relevant is, is afhankelijk van de specifiek use case / toepassing van de datadienst.